Πώς ο Χριστιανισμός «τελείωσε» τους Βίκινγκς
Iστορικά, το τέλος της κυριαρχίας των Βίκινγκς τοποθετείται στα 1066 μετά από την ήττα τους στη μάχη του Στάμφορντ Μπριτζ κοντά στην Υόρκη, εκεί που ο μεγάλος στρατός του Χάραλντ διαλύθηκε από τις δυνάμεις του Δούκα της Νορμανδίας, Γουίλιαμ.
Το πραγματικό τέλος, ωστόσο, σύμφωνα με τους ερευνητές ήρθε με την επικράτηση του Χριστιανισμού. Μέχρι τότε, στις αρχές του 11ου αιώνα, όλα τα σκανδιναβικά βασίλεια ήταν χριστιανικά, και ό,τι είχε απομείνει από τον «πολιτισμό» των Βίκινγκς είχε απορροφηθεί στον πολιτισμό της χριστιανικής Ευρώπης. Οι βασιλιάδες των Βίκινγκς για λόγους που θα τους δούμε στη συνέχεια, είχαν ασπαστεί τον Χριστιανισμό ενώ και οι ίδιοι οι κάτοικοι των σκανδιναβικών -κατά βάση- χωρών είχαν απομακρυνθεί από τον παγανισμό.
Όπως αναφέρουν οι μελέτες, οι Βίκινγκς ουσιαστικά «μπολιάστηκαν» με τον Χριστιανισμό μέσα από τις ίδιες τις δράσεις τους. Ανάμεσα στα κατορθώματα που εξιστορούν τα διάφορα χρονικά για την περίοδο της ακμής του, ξεχωρίζει η τάση τους στο εμπόριο ανθρώπων. Ιστορικά οι Βόρειοι αυτοί λαοί θεωρούνται πως επιδίδονταν κατά κόρον στο δουλεμπόριο πουλώντας σκλάβους τόσο σε άλλους λαούς της Ανατολής, όσο και ενσωματώνοντάς τους στις δικές τους κοινωνίες.
Ένας από τους βασικούς στόχους που είχαν στις επιδρομές τους, ήταν οι ίδιοι οι άνθρωποι. Γνώριζαν πως δύσκολα θα έβρισκαν θησαυρούς ωστόσο σκλάβωναν τις γυναίκες και τους πολύ νεαρούς άνδρες, κάτι που τους έφερνε κέρδη στη συνέχεια ανταλλάσσοντας τους στα σκλαβοπάζαρα, όπως εκείνο του Δουβλίνου που θεωρείται και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη του Μεσαίωνα.
Οι ερευνητές, αναφέρουν πως αυτή η συναναστροφή με τους σκλάβους, ιδιαίτερα τις γυναίκες που πολλοί πολεμιστές έπαιρναν ώστε να κάνουν οικογένειες, βοήθησε σταδιακά προς τη στροφή στη νέα θρησκεία. (Όσοι παρακολουθούσατε την ομώνυμη σειρά, θυμηθείτε πώς ο Ράγκναρ πήρε μαζί του τον Άθελσταν μετά από την πρώτη επιδρομή).
Είναι δε χαρακτηριστικό πως από έρευνα DNA που έγινε πρόσφατα αποκαλύφθηκε πως το 25% των ανδρών αλλά και πάνω από το 50% των γυναικών που εγκαταστάθηκαν πρώτοι στην Ισλανδία δεν ήταν από την Σκανδιναβία αλλά είχαν καταγωγή από την Ιρλανδία και τη Σκωτία.
Οι Βίκινγκς δηλαδή που αποίκησαν σε αυτό το νέο νησί, είχαν μαζί τους ανθρώπους που είχαν πάρει ως σκλάβους και όλοι μαζί δημιούργησαν τον πρώτο πληθυσμό του νησιού. Τα σκανδιναβικά νοικοκυριά γίνονταν ολοένα και πιο μικτά όσον αφορά την πίστη.
Ο ρόλος των Βασιλιάδων
Σημαντικό ρόλο στον εκχριστιανισμό έπαιξαν οι ηγέτες των Βίκινγκς, οι βασιλιάδες τους. Ένας Χριστιανός βασιλιάς είχε άλλη ασφάλεια συγκριτικά με έναν ειδωλολάτρη βασιλιά. Η εκκλησία ήταν πολύ αυστηρή στην προσέγγισή της προς τους βασιλιάδες. Μετά από τη στέψη τους ως βασιλιάς, ένας άνθρωπος, ήταν Άγιος Άνθρωπος. Το να τον σκοτώσεις ήταν μεγάλη αμαρτία, ανεξάρτητα από το αν ήταν καλός ή κακός βασιλιάς.
Η Εκκλησία ήταν επίσης πολύ προσεκτική ώστε να μην χρίσει κανέναν πολιτικό που είχε στόχο τη θέση του αρχηγού του κράτους. Εάν κάποιος ιερέας έχριζε ένα άτομο που διεκδικεί το στέμμα, η διαφορά θα μπορούσε να διευθετηθεί από ανώτερο ιερέα. Σε ένα χειρότερο σενάριο, η διαφορά θα επιλυόταν από τον Πάπα.
Αντίθετα, πριν από τον Χριστιανισμό, ο μέσος όρος ζωής για κάποιον που γινόταν βασιλιάς ήταν περίπου 10 χρόνια. Πάντα υπήρχε κάποιος άλλος που ήθελε τη θέση και συνήθως αυτό γινόταν με το να θανατωθεί εκείνος που ήταν επικεφαλής.
Πώς έγινε η μετάβαση στον Χριστιανισμό
Καθώς οι Βίκινγκς ακολουθούσαν την ειδωλολατρική θρησκεία και είχαν πολλούς Θεούς, είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν πως αρχικά ο Χριστός προστέθηκε σε αυτούς. Σταδιακά με το πέρασμα του χρόνου άρχισαν να προσηλυτίζονται στον Χριστιανισμό.
Παράλληλα, οι Σκανδιναβοί βαφτίζονταν ή έκαναν οτιδήποτε άλλο χρειαζόταν για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των εμπορικών εταίρων τους στο εξωτερικό. Από τα πρώτα χρόνια οι οι Βίκινγκς άρχισαν να κάνουν εμπόριο με άλλους λαούς.
Το πιο δύσκολο μέρος για τους Χριστιανούς ιεραπόστολους δεν ήταν να πείσουν τους Σκανδιναβούς ειδωλολάτρες ότι ο Ιησούς είναι θεός. Το πιο δύσκολο ήταν να τους πείσουν ότι ήταν ο μόνος θεός και ότι η λατρεία άλλων θεών ήταν λάθος. Αυτή η έννοια ήταν προηγουμένως εντελώς ξένη προς τη σκανδιναβική κοσμοθεωρία.
Άλλωστε, οι περισσότεροι μελετητές σήμερα πιστεύουν ότι οι επιθέσεις των Βίκινγκς σε χριστιανικές εκκλησίες δεν είχαν καμία σχέση με τη θρησκεία, αλλά περισσότερο με το γεγονός ότι τα μοναστήρια ήταν συνήθως και πλούσια και ανεπαρκώς προστατευμένα, καθιστώντας τα εύκολο στόχο για λεηλασία.
Όταν δημιουργήθηκε το ερώτημα «Πρέπει να είμαστε Χριστιανοί ή όχι;» αποφασίστηκε συμβιβασμός. Οι άνθρωποι που προτιμούσαν να είναι ειδωλολάτρες θα μπορούσαν να παραμείνουν αλλά να μη μιλούν για τον παγανισμό τους ή να τον ασκούν δημόσια. Αν μια ειδωλολατρική οικογένεια έκανε μια παγανιστική θυσία και περνούσε ένας Χριστιανός, θα έπρεπε να σταματήσουν το τελετουργικό και να συνεχίσουν μόνο όταν ο Χριστιανός είχε φύγει.
Ωστόσο η σύγκρουση θρησκειών οδήγησε περιστασιακά σε βία και επιθέσεις και από τις δύο πλευρές. Συγκεκριμένα, ο εκχριστιανισμός της Νορβηγίας υπό τον βασιλιά Olaf Tryggvason στα τέλη του 10ου αιώνα πυροδότησε την αντίσταση μερίδας των παγανιστών Βίκινγκς, με αποτέλεσμα ένοπλες συγκρούσεις στην περιοχή.
Πώς ήταν οι Βίκινγκς αφού έγιναν Χριστιανοί
Αν και με το τέλος της Εποχής των Βίκινγκς η Σκανδιναβία έμοιαζε περισσότερο με την υπόλοιπη Ευρώπη, οι χριστιανοί Βίκινγκς του 10ου και 11ου αιώνα δεν συμπεριφέρονταν πολύ διαφορετικά από τους ειδωλολατρικούς προγόνους τους. Εξακολουθούσαν να είναι εξαιρετικά πολεμοχαρείς και σχεδόν το ίδιο πιθανό να λεηλατήσουν, να πάρουν σκλάβους, να αποκτήσουν πολλές γυναίκες, να συμμετάσχουν σε βεντέτες και να εμφανίσουν άλλα τυπικά χαρακτηριστικά των Βίκινγκς, οπουδήποτε. Παράλληλα, ήταν το ίδιο τολμηροί στην εξερεύνηση.
Άλλωστε και στη Μάχη του Στάμφορντ Μπριτζ, οι στρατοί των Βίκινγκς μικτής πίστης επέλεξαν τον αφανισμό και όχι την ατίμωση με τις απώλειες να φτάνουν το 90%. Αυτές οι μάχες έδειξαν ότι για τους Βίκινγκς δεν είχε μεγάλη σημασία αν πήγαιναν στον Παράδεισο ή στη Βαλχάλα.