Πέθανε ο διάσημος Βρετανός φιλόσοφος Σερ Ρότζερ Σκράτον

Ένα από τα πιο διακεκριμένα μέλη της παγκόσμιας φιλοσοφικής κοινότητας «έφυγε» από τη ζωή με το που μπήκε το 2020. Ο Βρετανός φιλόσοφος Σερ Ρότζερ Σκράτον άφησε την τελευταία του πνοή την περασμένη Κυριακή σε ηλικία 75 ετών. Ο Σκράτον θεωρείται ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της συντηρητικής σκέψης στη φιλοσοφία μετά τον Έντμουντ Μπερκ. Γεννήθηκε το 1944 στο Χάι Γουΐκομπι, κοντά στην κατοικία του διάσημου συναδέλφου του, Έντμουντ Μπερκ, στο Μπίκονσφιλντ. Η οικογένεια του ανήκε στην εργατική τάξη: O πατέρας του ήταν δάσκαλος με ριζοσπαστικές απόψεις, ενώ η μητέρα του είχε μεγαλύτερες φιλοδοξίες. Ο Σκράτον χάρις στο λαμπρό μυαλό του κέρδισε υποτροφίες για να σπουδάσει σε καλύτερα σχολεία και στο τέλος έγινε δεκτός στο Κέιμπριτζ. Μία εξέλιξη που ο πατέρας του θεώρησε υπερβολική και σταμάτησε να του μιλά.

Στο Κέιμπριτζ ο Σκράτον μυήθηκε στη φιλοσοφία κι άλλαξε γνωστικό πεδίο. Από τη μελέτη των φυσικών επιστημών, ο Βρετανός φιλόσοφος πλέον αφιερώθηκε στη μελέτη της Αισθητικής και της Φιλοσοφίας της Τεχνης, πεδίο που τον ανέδειξε σε έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές πάνω στα ζητήματα της υποδοχής του Κάλλους, του κιτς, του γούστου, της καλλιέπειας και ό,τι σχετίζεται εμπειρικά και καλλιτεχνικά με την εφαρμογή της Αισθητικής στην καθημερινή ζωή και το περιβάλλον.  Όταν στη διάρκεια των γεγονότων του Γαλλικού Μάη 1968 βρέθηκε στο Παρίσι, μελετώντας για το διδακτορικό του, αλλά και συναναστρεφόμενος με την μετέπειτα σύζυγό του, τη Γαλλίδα Ντανιέλ Λαφίτ, ο Σκράτον διαπίστωσε πως ο «ίδιος ήθελε μάλλον να διατηρηθούν τα πράγματα ως είναι κι όχι να τα καταρρίψει».

Το 1974 ήταν ένας από τους ιδρυτές της Ομάδας Συντηρητικής Φιλοσοφίας, της συναντήσεις της οποίας παρακολουθούσαν μορφές του συντηρητικού ρεύματος της ιδεολογίας, όπως οι Φρίντριχ Χάγεκ, Μίλτον Φρίντμαν και η Μάργκαρετ Θάτσερ. Ο ίδιος δίδαξε Αισθητική στο, γνωστό για τον αριστερό του προσανατολισμό Κολλέγιο Μπέρκμπεκ του Λονδίνου: Όπως χαριτολογώντας έλεγε, οι μόνοι συντηρητικοί σε αυτό το ακαδημαϊκό πάνθεον ήταν αυτός κι η γυναίκα που σέρβιρε το δείπνο στην τραπεζαρία. Το 1980 εξέδωσε το βιβλίο σταθμό στη σκέψη του «Το νόημα του Συντηρητισμού», ενώ το 1982 άρχισε να τυπώνει το περιοδικό Salisbury Review που οραματίσθηκε. Κύριος άξονας της σκέψης του ήταν η απόρριψη του πολυπολιτισμικού πνεύματος και η βαθιά πίστη στην παράδοση, την οικογένεια και τις ρίζες.

Ο Σκράτον συχνά παρεξηγήθηκε για τις απόψεις του, καθώς κρίνονταν από τους συνομιλητές και το κοινό του prima facie, λόγω του ιδεολογικού του περιβλήματος. Μολαταύτα, σε δεύτερη ανάγνωση, πολλές από τις απόψεις του αποδεικνύονταν λογικά και φιλοσοφικά ορθές. Απέρριπτε τις αρχιτεκτονικές υπερβολές και τους φαραωνισμούς, όπως και τις ελιτιστικές τάσεις στην ζωή των σύγχρονων Μητροπόλεων, θεωρώντας τις άμεσους κινδύνους για τη δημοκρατία και το αληθινό καλό γούστο. Στις θεωρίες του για την Αισθητική και το Κάλλος, ο Σκράτον απέρριπτε κάθε διάθεση για την έκφραση μίας αντικειμενικής αρχής για τον ορισμό και την αντίληψή τους και προσπάθησε να τη μελετήσει μέσα από μία εξαντλητική ταξινόμηση κατηγοριών για την πρόσληψη και την απόλαυσή της, που δεν παραγνώριζε κανένα ρεύμα και καμία θεωρία.

Συνδυάζοντας τον αγγλικό εμπειρισμό, τη γλωσσική θεωρία του Βιτγκενστάιν και τον γερμανικό Ιδεαλισμό, ο Σκράτον ανανέωσε τον τρόπο στοχασμού σε πολλά αισθητικά ζητήματα που συνδέονται με την καθημερινότητα του ανθρώπου και τη φύση του: Όπως το ωραίο, ή η σεξουαλική επιθυμία (ενδεικτικά τα αξεπέραστα βιβλία του Beauty και Sexual Desire), αποδεικνύοντας πως και πόσο ορισμένα ζητήματα πέφτουν θύμα θεωρητικής, ή ιδεολογικής τύφλωσης, της κοινωνίας, που είτε τα αγνοεί, είτε τα καλύπτει, είτε τα παρανοεί και τα φετιχοποιεί, ή αντίθετα τα μετατρέπει σε ταμπού.

Η αντίθεσή του για τις κομπορρημοσύνες και τις ιαχές, τον οδήγησε στο να διατυπώσει μία «πράσινη φιλοσοφία» για το περιβάλλον, μακράν κάθε ουτοπιστικού οράματος. Όπως σημείωνε ο ίδιος στο έργο του «Πώς να σκεφθούμε σοβαρά για τον πλανήτη μας», κανένα μακρόπνοο σχέδιο-κυβερνητικό, ή διαπλανητικό- για τη διάσωσή του δεν πρόκειται να καρποφορήσει εάν δεν πηγάζει από τη δική μας λογική απόφαση και βούληση να συνεργασθούμε, να κάνουμε μικρέ καθημερινές θυσίες και κήρυττε την αλλαγή στη δική μας σε μικροσκοπικό επίπεδο πολιτική, παρά την αλλαγή πολιτικής των κυβερνήσεων και των παγκόσμιων οργανισμών.

Ο Σκράτον έγραψε πάνω από 50 βιβλία, αναρίθμητα άρθρα και παρεμβάσεις και ήταν έως τον θάνατό του επικεφαλής της συμβουλευτικής επιτροπής της βρετανικής κυβέρνησης για την εφαρμογή της αισθητικής στις κατασκευές και την καθημερινή ζωή.