Οδηγός Ενέργειας: Οι τιμές, τα νέα τιμολόγια, οι επενδύσεις που «έρχονται»
Πλήθος από ανοιχτά θέματα τρέχουν αυτή τη στιγμή μεταξύ ΥΠΕΝ και προμηθευτών ρεύματος.
Ο «ενεργειακός τουρισμός», η ένταξη και παραμονή πελατών στην καθολική υπηρεσία (πελάτες ηλεκτρισμού χωρίς εταιρία) και τα 35 kVΑ είναι τα πιο σημαντικά μεταξύ των προμηθευτών ρεύματος και του ΥΠΕΝ Θόδωρου Σκυλακάκη αναφορικά με τις συναντήσεις που ξεκίνησαν ήδη και θα συνεχιστούν σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Σημαντική παράμετρος στις διαβουλεύσεις των δύο πλευρών είναι το νέο καθεστώς που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου με τα τιμολόγια ρεύματος που πλέον η όλη συζήτηση εστιάζει στο τρόπο εφαρμογής του νέου μοντέλου.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θεόδωρος Σκυλακάκης κατά την πρόσφατη ομιλία του στη Βουλή, έκανε σαφές ότι ο σχεδιασμός του Υπουργείου για τα νέα τιμολόγια ρεύματος θα προχωρήσει στο ακέραιο, ενώ υπογράμμισε ιδιαίτερα ότι το ειδικό τιμολόγιο θα συμβάλει στη σύγκριση τιμών μεταξύ των προμηθευτών, πράγμα που σήμερα είναι σημαντικά περιορισμένο.
Τι φοβούνται οι προμηθευτές
Με δεδομένο το μέγεθος των αλλαγών που επιχειρούνται σε επίπεδο αγοράς και τιμολογίων, οι εταιρείες προμήθειας εγείρουν προβληματισμό αν προλαβαίνουν να ενημερώσουν, χωρίς, ωστόσο, τουλάχιστον για την ώρα, να γίνεται λόγος για κάποια παράταση.
Στην περίπτωση των 35 kVA, έχει βρεθεί τρόπος προκειμένου να ξεκλειδώσει η διαδικασία, ωστόσο, για να εφαρμοστεί χρειάζεται νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση. Μάλιστα η ΚΥΑ χρειάζεται να υπογραφεί έως το τέλος του έτους γιατί τότε τελειώνει και η διάρκεια ισχύος του μέτρου.
Υπενθυμίζεται ότι το συνολικό ποσό που καταλογίζεται υπέρ των προμηθευτών ανέρχεται στα 800 εκατ. ευρώ και αφορά τις επιδοτήσεις που χορήγησαν σε παροχές έως 35 kVA χωρίς να τις έχουν λάβει πίσω.
Σημαντικό θέμα τριβής ο «ενεργειακός τουρισμός» όπου εκκρεμεί η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, δηλαδή η τροποποίηση του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας, πράγμα που βρίσκεται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου.
Η ΡΑΑΕΥ έχει καταρτίσει σχετική πρόταση για το switching στη λιανική ρεύματος που εκκρεμεί να βγει σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να καταλήξει σε γνωμοδότηση προς το ΥΠΕΝ, ώστε να προχωρήσει η τροποποίηση του Κώδικα.
Υπάρχει και η ένταξη στην λεγόμενη καθολική Υπηρεσία, όπου το ΥΠΕΝ εξετάζει, το ενδεχόμενο να περιορίσει τον χρόνο παραμονής των καταναλωτών σε καθεστώς Καθολικής Υπηρεσίας, χωρίς όμως να έχουν μέχρι στιγμής προκύψει οριστικές προτάσεις επί του θέματος από την μεριά του Υπουργείου.
Ο κ.Σκυλακάκης έχει προχωρήσει σε αρχικό προσχέδιο με προτάσεις για αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο το οποίο μάλιστα, έχει δώσει στους συμμετέχοντες για παρατηρήσεις, ωστόσο, άγνωστο παραμένει το επόμενο βήμα, δηλαδή, η αξιολόγηση των παρατηρήσεων κι αν εντέλει προκύπτει κάποια επικαιροποίηση στα αρχικά σχέδια του Υπουργείου.
Οι πρώτες προβλέψεις για τις τιμές το 2024
Ο καιρός θα ρυθμίσει τις διακυμάνσεις στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας τον φετινό χειμώνα σύμφωνα με ανάλυση του ανεξάρτητου Οργανισμού ICIS.
Πάντως οι πρώτες ενδείξεις είναι τουλάχιστον καθησυχαστικές, αν όχι αισιόδοξες. Πρώτα και κύρια, μπορεί να βρισκόμαστε στα μέσα Νοεμβρίου, ωστόσο οι θερμοκρασίες που επικρατούν πανευρωπαϊκά δεν παραπέμπουν στο ότι η «Γηραιά Ήπειρος» οδεύει προς το τέλος του φθινοπώρου.
Επομένως, προς ώρας οι καταναλώσεις διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, με την παραγωγή των ΑΠΕ να καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών αναγκών.
Αναλυτικά τέσσερις είναι οι βασικές παράμετροι που θα καθορίσουν τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι τιμές ρεύματος στην Ευρώπη και την Ελλάδα τον χειμώνα.
- Α) ο καιρός
- Β) η ζήτηση για φυσικό αέριο στην Ασία
- Γ) η στάση που θα τηρήσει η Ρωσία όσον αφορά τις περιορισμένες πλέον εξαγωγές προς τη ΕΕ και
- Δ) τα πιθανά σημαντικά προβλήματα στις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά την Ευρώπη.
Όλα αυτά θα κρίνουν τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι χονδρεμπορικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και, κατά συνέπεια, οι λογαριασμοί ηλεκτρισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ζητούμενο είναι και τί θα γίνει με τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας, τα οποία λόγω των διασυνδέσεων της χώρας με τις υπόλοιπες αγορές της κεντρικής Ευρώπης, παίζουν ρόλο βαρόμετρου στη διακύμανση των τιμών σε όλη την Ε.Ε.
Τα εκτεταμένα προβλήματα που υπήρξαν πέρυσι στο γαλλικό πυρηνικό χαρτοφυλάκιο πρόσθεσαν μία ακόμη ανησυχία για την ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης. Κι αυτό γιατί η ιστορικά εξαγωγική Γαλλία χρειάστηκε να καταφύγει σε εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Γερμανία για να καλύψει τις ανάγκες της, την ώρα που το Βερολίνο έπρεπε παράλληλα να αντεπεξέλθει στην απώλεια των εισαγωγών ρωσικού καυσίμου.
Επίσης θετική συνέπεια είναι να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα η πλήρωση των ευρωπαϊκών αποθηκών αερίου, ενισχύοντας τις «άμυνες» του ενεργειακού συστήματος σε μία επιδείνωση των καιρικών συνθηκών. Ανάλογα ευνοϊκό είναι το τοπίο και από το «μέτωπο» των υδροηλεκτρικών αποθεμάτων της Ευρώπης, που κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα από το περασμένο έτος.
Την ίδια στιγμή, η γαλλική EDF διαβεβαιώνει ότι έχουν αντιμετωπιστεί όλα τα προβλήματα που περιόρισαν τη χρήση των πυρηνικών της σταθμών περίπου για ένα τρίμηνο το προηγούμενο έτος. Έτσι, αν η πυρηνική παραγωγή κινηθεί στα συνήθη επίπεδα, τότε θα περιοριστούν οι ανατιμητικές πιέσεις στο σύνολο των χονδρεμπορικών αγορών της Ευρώπης.
Βασική παράμετρος ο απρόβλεπτος καιρός
Το βασικό ερώτημα και ζητούμενο είναι οι καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν.
Η εξέλιξη του καιρού θα επηρεάσει διπλά τις τιμές ρεύματος, καθώς θα επηρεάσει όχι μόνο τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και την παραγωγή από ΑΠΕ.
Χαρακτηριστικές είναι οι προβλέψεις του κέντρου μελετών ICIS, σύμφωνα με τις οποίες ένας ήπιος χειμώνας θα «μεταφραστεί» σε κόστος ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερο κατά 20-25% συγκριτικά με την προηγούμενη χειμερινή περίοδο.
Αντίθετα, αν ο φετινός χειμώνας είναι δριμύς, με ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες και για μεγάλο χρονικό διάστημα, τότε το πρώτο τρίμηνο του 2024 θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη περίοδο του αμέσως προηγούμενου έτους.
Τι θα σημαίνει η μπλε, πράσινη ή πορτοκαλί σήμανση στα τιμολόγια του ρεύματος
Τρείς διαφορετικούς τύπους τιμολογίων περιλαμβάνει το νέο πλαίσιο για τη λιανική ρεύματος που ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της ΡΑΑΕΥ Θανάσης Δαγούμας.
Πρόκειται για τα νέα προϊόντα που θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου, έπειτα από τη λήξη των έκτακτων μέτρων στη λιανική και χονδρική ρεύματος.
Στην απόφαση της Αρχής περιλαμβάνονται όλες οι κατηγορίες οικιακών και μη τιμολογίων, τόσο όσον αφορά τα κυμαινόμενα, όσο και τα σταθερά.
Οι τρείς κατηγορίες είναι οι εξής:
Α) Προϊόντα Σταθερής τιμής Ορισμένου Χρόνου και Σταθερής Τιμολόγησης (Σταθερά Τιμολόγια) – Σήμανση με χρώμα μπλε .
Πρόκειται για Προϊόντα, για τα οποία ισχύει μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/KWh) για όλη την περίοδο ισχύος της Σύμβασης Προμήθειας. Οποιοδήποτε προϊόν εμπίπτει στην εν λόγω κατηγορία οφείλει εφεξής να φέρει μπλε σήμανση.
Η τιμή των προϊόντων ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Προμηθευτή και κοινοποιείται στη ΡΑΑΕΥ την πρώτη μέρα του μήνα εφαρμογής της.
Β) Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης – Σήμανση με χρώμα πράσινο
β1) Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης (με ανακοίνωση τιμής ex-ante)
Πρόκειται για Προϊόντα με κυμαινόμενη Χρέωση Προμήθειας (€/KWh), η οποία:
(α) είτε προκύπτει από υπολογιστικό τύπο ο οποίος συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα κατανάλωσης
(β) είτε προκύπτει από συνδυασμό σταθερής χρέωσης προμήθειας και μηχανισμού διακύμανσης ο οποίος εκκαθαρίζεται πριν την έναρξη του μήνα κατανάλωσης.
Η τιμή των προϊόντων ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Προμηθευτή και κοινοποιείται στη ΡΑΑΕΥ την πρώτη μέρα του μήνα εφαρμογής της.
β2) Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης (με ανακοίνωση τιμής ex post)
Πρόκειται για Προϊόντα με κυμαινόμενη Χρέωση Προμήθειας (€/KWh), η οποία:
(α) είτε προκύπτει από υπολογιστικό τύπο ο οποίος συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι εκκαθαρίζονται το αργότερο δύο μήνες μετά τον μήνα κατανάλωσης.
(β) είτε προκύπτει από συνδυασμό σταθερής χρέωσης προμήθειας και μηχανισμού διακύμανσης ο οποίος εκκαθαρίζεται το αργότερο δύο μήνες μετά τον μήνα κατανάλωσης.
Η τιμή των προϊόντων ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Προμηθευτή και κοινοποιείται στη ΡΑΑΕΥ την πρώτη μέρα του τρίτου μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής της.
β3) Προϊόντα Μεικτής Τιμολόγησης
Πρόκειται για Προϊόντα τα οποία επιδεικνύουν χαρακτηριστικά και των σταθερών και των κυμαινόμενων Προϊόντων (β1 ή β2).
Η τιμή των προϊόντων ανακοινώνεται στην ιστοσελίδα του Προμηθευτή και κοινοποιείται στη ΡΑΑΕΥ είτε την πρώτη μέρα του μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής της είτε την πρώτη μέρα του τρίτου μήνα μετά τον μήνα εφαρμογής της, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της μεικτής τιμολόγησης
Οποιοδήποτε προϊόν εμπίπτει στις κατηγορίες β1, β2 και β3 οφείλει εφεξής να φέρει πράσινη σήμανση.
Γ) Προϊόντα Δυναμικής Τιμολόγησης – Σήμανση με χρώμα πορτοκαλί
Πρόκειται για Προϊόντα τα οποία παρέχουν κυμαινόμενη Χρέωση Προμήθειας, η οποία αντικατοπτρίζει τη διακύμανση της τιμής στις αγορές άμεσης παράδοσης, συμπεριλαμβανομένων των αγορών επόμενης ημέρας και των ενδοημερήσιων αγορών, και προσφέρονται σε καταναλωτές που έχουν εγκατεστημένο ευφυή μετρητή.
Οποιοδήποτε προϊόν εμπίπτει στην κατηγορία οφείλει εφεξής να φέρει πορτοκαλί σήμανση.
Οι Σημάνσεις Διαφάνειας πρέπει να αποτυπώνονται σαφώς σε όλα τα τυποποιημένα έντυπα του Προμηθευτή, στην ιστοσελίδα του καθώς και τις προωθητικές ενέργειες. Οι Προμηθευτές καλούνται όπως υιοθετήσουν αμελλητί τις Σημάνσεις Διαφάνειας έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Η Αρχή θα προβαίνει στην ανάρτηση των τιμών των Προϊόντων Προμήθειας Ηλεκτρικής στην ιστοσελίδα της προκειμένου οι καταναλωτές να δύνανται να έχουν ευχερή πρόσβαση στη σχετική πληροφορία, να επαληθεύουν τις χρεώσεις τους και να προβαίνουν στις βέλτιστες επιλογές κατά τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, προς εξυπηρέτηση των εννόμων συμφερόντων τους.
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Οι επενδύσεις που έρχονται
Η βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης στις ΑΠΕ είναι τα θαλάσσια (offshore- υπεράκτια) αιολικά πάρκα.
Οι πρώτες οριοθετημένες περιοχές που πρόκειται να φιλοξενήσουν τα πρώτα offshore είναι: Βόρειο, Κεντρικό και Νότιο Αιγαίο.
Έχει προκύψει όμως μία σημαντική εκκρεμότητα που πρέπει να επιλυθεί και αυτή είναι ο συντονισμός με το ΓΕΕΘΑ, που έχει μεν δώσει κατ’ αρχήν συγκατάθεση αλλά θα πρέπει να διανυθεί πολύς δρόμος ακόμη και στενή συνεργασία ΥΠΕΝ και ΥΠΕΘΑΜ ώστε να υπάρξει τελική συμπόρευση.
Οι λόγοι αυτοί άπτονται της Εθνικής Ασφάλειας και είναι ευνόητοι.
Στο Βόρειο Αιγαίο υπάρχει η οριοθετημένη ζώνη της Αλεξανδρούπολης, στο Κεντρικό Αιγαίο υπάρχουν τρεις ζώνες, οι 2 κοντά στην ηπειρωτική Ελλάδα και η 3η στην ευρύτερη περιοχή των Δωδεκανήσων ενώ η τελευταία ζώνη βρίσκεται στην Κρήτη, μεταξύ Σητείας και Ξηροκάμπου.
Συνολικά και οι πέντε περιοχές σύμφωνα με τους υπολογισμούς της αρμόδιας αρχής ΕΔΕΥΕΠ, αθροίζουν έργα συνολικής ισχύος 2,1 GW τα οποία και θα αναπτυχθούν στη “Φάση 1” της ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών.
Σε δεύτερη φάση, θα εξεταστούν άλλες περιοχές όπως η περιοχή μεταξύ Λήμνου και Αγ. Ευστρατίου (η οποία πάντως είναι εκτεταμένο Πεδίο Βολής για Πολεμική Αεροπορία και Πολεμικό ναυτικό) και η ‘γραμμή’ Ικαρίας-Πάτμου-Λέρου.
Απόφαση για τις Κυκλάδες δεν έχει ληφθεί λόγω πυκνής ναυσιπλοίας και θαλάσσιου τουρισμού.
Οι μπίζνες που έρχονται
Το τελευταίο εξάμηνο ανακοινώθηκαν σημαντικές συνεργασίες εγχώριων παικτών με διεθνείς εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην αγορά των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Η αρχή έγινε με τη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και της Ocean Winds με αντικείμενο την κοινή δραστηριοποίηση στην εγχώρια αγορά των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Η Ocean Winds είναι κοινοπραξία της γαλλικής Engie και της πορτογαλικής EDPR και διαθέτει ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο που αποτελείται από έργα της τάξεως των 1,5 GW υπό κατασκευή και 4 GW υπό ανάπτυξη, με στόχο τα 5 έως 7 GW σε λειτουργία ή υπό κατασκευή καθώς και 5 έως 10 GW σε προχωρημένα στάδια ανάπτυξης μέχρι το 2025.
Μια ακόμη σημαντική συνεργασία που έχει ανακοινωθεί αφορά στη Mytilineos και τη δανική Copenhgagen Infrastructrure Partners (CIP) για την ανάπτυξη από κοινού υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας.
Στο σχήμα η CIP θα έχει μερίδιο 60% και η Mytilineos 40% ενώ οι δύο εταιρείες σκοπεύουν να εντοπίσουν τις κατάλληλες περιοχές όπου θα συν-αναπτύξουν και θα συγχρηματοδοτήσουν υπεράκτια αιολικά πάρκα.
Επίσης υπάρχει ‘κολεγιά’ της Helleniq Energy και της γερμανικής RWE, με αντικείμενο την ανάπτυξη, κατασκευή και λειτουργία αιολικών πάρκων στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών.
Την ίδια στιγμή και η ΔΕΗ, σύμφωνα με πληροφορίες έχει ψηλά στις προτεραιότητές της την αγορά των υπεράκτιων αιολικών πάρκων και βρίσκεται κοντά στην ανακοίνωση συνεργασίας με εταίρο ή εταίρους με τους οποίους θα κινηθεί από κοινού στην νέα αγορά.
Η πρώτη κρούση έγινε από την Νορβηγική εταιρεία Equinor, την μετεξέλιξη του γνωστού πετρελαϊκού κολοσσού Statoil.
Δύο ακόμη εταιρείες, η πορτογαλική Principle Power και η γερμανική Innogy θυγατρική της EON, συγκαταλέγονται στους πιθανούς επενδυτές για την ελληνική αγορά.
Η Ελλάδα πηγαίνει πολύ καλα στις ΑΠΕ- 5η στην ΕΕ φέτος!
Στο top 5 της Ευρώπης μπήκε η Ελλάδα στην ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ το πρώτο εξάμηνο του 2023 σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2023 τα οποία περιλαμβάνονται σε έκθεση του EMBER η οποία δημοσιεύτηκε εχθές.
Συνολικά 17 χώρες κατέγραψαν μερίδια ρεκόρ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ με την Ελλάδα και την Ρουμανία να ξεπερνούν το 50% για πρώτη φορά και τις Δανία και Πορτογαλία να σπάνε το «φράγμα» του 75%.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ τα τελευταία χρόνια επέτρεψε τόσο η ΕΕ όσο και επιμέρους οι χώρες-μέλη να καταγράψουν σημαντικά ρεκόρ κατά το εξεταζόμενο διάστημα.
Το μερίδιο των αιολικών και των φωτοβολταϊκών στην ηλεκτροπαραγωγή ξεπέρασε το 30% σε επίπεδο ΕΕ για πρώτη φορά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο, ενώ ξεπέρασε συνολικά το μερίδιο παραγωγής από ορυκτά καύσιμα τον Μάιο.
Ως προς την νέα εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε σχέση με ένα χρόνο πριν, το EMBER σημειώνει ότι τα ευρήματα αποτυπώνουν τις προσπάθειες επιτάχυνσης στη διείσδυση των ΑΠΕ με αξιοσημείωτες επιδόσεις στον τομέα των φωτοβολταϊκών.