Άρθρα

Το προφίλ του «σκοτεινού» στόλου των δεξαμενόπλοιων

Η ομάδα ανάλυσης της Vortexa ολοκλήρωσε μια αποκαλυπτική έκθεση με θέμα «Ο στόλος που δραστηριοποιείται σε αδιαφανείς αγορές: Ένας χρόνος από την απαγόρευση εισαγωγών στην ΕΕ».

Η έρευνα επικεντρώνεται στα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο του Ιράν, της Βενεζουέλας και της Ρωσίας (μετά τις αντίστοιχες απαγορεύσεις της ΕΕ για την εισαγωγή αργού και προϊόντων), περιγράφοντας λεπτομερώς τις αλλαγές στις τάσεις συμπεριφοράς αυτών των δεξαμενόπλοιων και το προφίλ αυτών των δεξαμενόπλοιων και των διαχειριστών τους.

Τα δεξαμενόπλοια που εμπλέκονται στο εμπόριο Ιράν, Ρωσίας και Βενεζουέλας ξεπερνούν τα 1.600, με τη ρωσική συμμετοχή να αντιπροσωπεύει το 75% του σκοτεινού στόλου.

Βασικά συμπεράσματα της έκθεσης:

-Οι εξαγωγές αργού στις αδιαφανείς αγορές έφτασαν σε υψηλό 4 ετών τον Μάιο, αντιπροσωπεύοντας ένα αυξανόμενο μερίδιο των παγκόσμιων εξαγωγών αργού

-Τα δεξαμενόπλοια που συμμετέχουν στο εμπόριο στις αδιαφανείς αγορές ξεπερνούν τα 1.600, με τη ρωσική συμμετοχή να αντιπροσωπεύει το 75% του αδιαφανούς στόλο.

– Η άρση των αμερικανικών κυρώσεων στη Βενεζουέλα θα μπορούσε να φέρει απασχόληση για έως και 20 δεξαμενόπλοια Aframax ανά μήνα, εάν οι Κινέζοι αγοραστές απομακρυνθούν.

Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μειώνουν τις συναλλαγές στα ρωσικά Urals αφού οι τιμές ξεπέρασαν τα προβλεπόμενα ανώτατα όρια, ενώ το μερίδιο της Ρωσίας & των κρατικών φορέων με χαμηλή φορολογία αυξάνεται

-Τα δεξαμενόπλοια στον σκοτεινό στόλο είναι κατά μέσο όρο 16 ετών και οι πιο κοινές σημαίες είναι η Λιβερία, ο Παναμάς και οι Νήσοι Μάρσαλ

-Οι συνδυασμένες εξαγωγές αργού του Ιράν, της Ρωσίας και της Βενεζουέλας (αδιαφανής αγορά) έφθασαν τα 5,7 εκατ. δολάρια τον Μάιο, υψηλό 4 ετών και αύξηση 15% σε ετήσια βάση.

-Στις αδιαφανείς αγορές οι εξαγωγές αργού ανήλθαν κατά μέσο όρο σε 5,2 εκατ. δολάρια ανά ημέρα το 2023, μια αύξηση 500 χιλ. δολάρια ανά ημέρα.

-Αυτό το υψηλό 4ετίας οφείλεται στο υψηλό ρεκόρ του ιρανικού αργού που εξήχθη και στη Ρωσία που αύξησε τις εξαγωγές αργού παρά τις κυρώσεις.

➔ Οι εξαγωγές αργού/συμπυκνώματος του Ιράν ξεπέρασαν το 1,5 εκατ. βαρέλια (mbd) τον Μάιο, λόγω της ισχυρής ζήτησης από την Κίνα και της αυξημένης παραγωγής

➔ Η Ρωσία αύξησε τις εξαγωγές αργού (εκτός από CPC Blend & KEBCO) σε 3,6 mbd τον Μάιο, παρά την απαγόρευση εισαγωγών της ΕΕ και τις περικοπές του ΟΠΕΚ+

➔ Η Ρωσία βρήκε εναλλακτικούς αγοραστές – η Ινδία αντιπροσωπεύει το 50% του

ρωσικές εισαγωγές αργού το 2023, σε σύγκριση με το 20% το 2022

➔ Η Κίνα αντιπροσωπεύει επίσης το 40% το 2023, μια αύξηση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

➔ Οι εξαγωγές της Βενεζουέλας αυξήθηκαν λόγω της υψηλότερης παραγωγής και τις αυξημένες αγορές αργού πετρελαίου της Βενεζουέλας από τις ΗΠΑ μέσω της Chevron.

– Οι εξαγωγές της αδιαφανούς αγοράς το 2023 αντιπροσωπεύουν το 20% των 10 μεγαλύτερων εξαγωγέων αργού/συμπυκνώματος παγκοσμίως – το υψηλότερο μερίδιο από το 2019.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Vortexa, 1.649 μοναδικά δεξαμενόπλοια δραστηριοποιήθηκαν στο αδιαφανή αγορά από τον Ιαν-2021 έως τον Νοε-2023 (ημέρες 1-15)

➔ Στη Ρωσία λειτούργησαν 1.089 δεξαμενόπλοια στην αγορά αργού πετρελαίου (εκτός του CPC Blend &). KEBCO) και πετρελαϊκών προιόντων. .

➔ Τα δεξαμενόπλοια στο ρωσικό εμπόριο αντιπροσωπεύουν το 75% του σκοτεινού στόλου- αυτό περιλαμβάνει τα δεξαμενόπλοια που έχουν δραστηριοποιηθεί στο περισσότερες από μία αγορές

➔ Δεξαμενόπλοια αποκλειστικά στο ρωσικό εμπόριο (όχι στο Ιράν και στη Βενεζουέλα) αντιπροσωπεύουν το 66% του σκοτεινού στόλου.

➔ Το Ιράν και η Βενεζουέλα έχουν 201 και 125 δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται μόνο σε τις αντίστοιχες συναλλαγές τους από τον Ιαν-2021 έως τον Νοε-2023.

➔ Το Ιράν και η Βενεζουέλα αντιπροσωπεύουν το 20% του αδιαφανούς στόλου.

➔ Υπάρχουν 188 δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιήθηκαν σε δύο από αυτές τις τρεις χώρες, αντιπροσωπεύοντας το 11% του αδιαφανούς στόλου.

➔ Τα δεξαμενόπλοια έχουν στραφεί από το Ιράν και τη Βενεζουέλα στη Ρωσία.

➔ Υπάρχουν επίσης 46 δεξαμενόπλοια που έχουν δραστηριοποιηθεί και στις τρεις χώρες και αντιπροσωπεύουν μόλις το 3% του αδιαφανούς στόλου.

Η δραστηριότητα των δεξαμενόπλοιων στην αδιαφανή αγορά κορυφώθηκε το β’ τρίμηνο, υποστηρίζοντας 4ετή υψηλά επίπεδα εξαγωγών, αλλά έκτοτε μειώθηκε σηματοδοτώντας επιβράδυνση.

Τα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται σε αδιαφανείς αγορές σημείωσαν ρεκόρ το β’ τρίμηνο, υποστηρίζοντας τις αδιαφανείς αγορές Υψηλό 4ετίας στις εξαγωγές αργού

Παρακολουθούμε 1070 δεξαμενόπλοια που μετέφεραν ιρανικό, ρωσικό και βενεζουελάνικο αργό πετρέλαιο, DPP & CPP το 2ο τρίμηνο, αύξηση 500% σε σχέση με πέρυσι.

➔ Τα ρωσικά πλοία μεταφοράς αργού και προϊόντων αντιπροσώπευαν το 80% του συνόλου των δραστηριότητα των δεξαμενόπλοιων της αδιαφανούς αγοράς το 2ο τρίμηνο του 2023.

➔ Η εισροή ρωσικών πλοίων μεταφοράς αργού και προϊόντων από τις 5 Δεκεμβρίου είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των μικρότερων δεξαμενόπλοιων σε αυτόν τον στόλο.

➔ Τα Aframaxes και οι μικρότερες κατηγορίες αντιπροσώπευαν το 75% του στόλου το 2023, μια αύξηση κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

➔ Η δραστηριότητα των δεξαμενόπλοιων στην αδιαφανή αγορά μειώθηκε κατά 10% το γ΄ τρίμηνο αντανακλώντας τη μείωση των εξαγωγών αργού του Ιράν και των εξαγωγών αργού και CPP της Ρωσίας κατά την περίοδο αυτή.

➔ Η δραστηριότητα των αδιαφανών δεξαμενόπλοιων στην αγορά το 4ο τρίμηνο υποδηλώνει μια πιθανή περαιτέρω επιβράδυνση – παρά την αύξηση κατά 100% σε ετήσια βάση.

Η δραστηριότητα του αδιαφανούς στόλου VLCC κορυφώθηκε το β’ τρίμηνο, με το 95% των εν λόγω VLCCs

Τα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο του Ιράν και της Βενεζουέλας αλλάζουν σε ρωσικό εμπόριο, αλλά το 35% αυτών των δεξαμενόπλοιων επιστρέφουν.

Παρακολουθούμε 146 μοναδικά δεξαμενόπλοια που έχουν φορτώσει ρωσικό αργό και DPP από τις 22 Μαρτίου και προηγουμένως μετέφεραν ιρανικό και βενεζουελάνικο αργό.

Από τα 146 δεξαμενόπλοια, 73 είναι Aframaxes, 52 είναι Suezmaxes, 11 είναι VLCCs και 10 είναι άλλες μικρότερες κατηγορίες.

Εν τω μεταξύ, 53 (35%) από αυτά τα δεξαμενόπλοια μετέφεραν επίσης ιρανικό ή/και αργό από τη Βενεζουέλα μετά τη μετάβαση στο ρωσικό εμπόριο.

➔ Πάνω από το 50% αυτών των δεξαμενόπλοιων είναι Aframaxes και το 80% των VLCCs

που μεταπήδησαν στο ρωσικό εμπόριο έχουν επιστρέψει

➔ Αυτό βοήθησε εν μέρει το Ιράν στην προσπάθειά του να αυξήσει τις εξαγωγές του, αντανακλώντας την ευκολία με την οποία οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να μετακινήσουν αυτά τα δεξαμενόπλοια

Η άρση των αμερικανικών κυρώσεων στη Βενεζουέλα μπορεί να φέρει απασχόληση για έως 20 δεξαμενόπλοια Aframax ανά μήνα, εάν οι Κινέζοι αγοραστές αποφύγουν

Αυτή η ανάλυση σεναρίου αξιολογεί την πρόσθετη χρήση δεξαμενόπλοιων που θα δημιουργείται στο κύριο εμπόριο.

Οι εξαγωγές αργού της Βενεζουέλας παραμένουν αμετάβλητες από τα πρόσφατα επίπεδα μεσοπρόθεσμα.

➔ Σενάριο 1: οι εξαγωγές κατευθύνονται προς την Κίνα, την Ευρώπη, την Ινδία και τις ΗΠΑ

(το πιο πιθανό σενάριο με βάση την παραγωγή της Βενεζουέλας ιδιοκτησίας)

➔ Σενάριο 2: παραλείπει την Κίνα επειδή τα ανεξάρτητα διυλιστήρια της

(οι μεγαλύτεροι αγοραστές αργού της Βενεζουέλας) θα μπορούσαν να βρουν εναλλακτικές

φθηνότερα βαρέλια από χώρες όπως το Ιράν ή η Ρωσία.

➔ Σενάριο 3: όπως το Σενάριο 2, αλλά μεγαλύτερη έκθεση σε αγοραστές στην

εγγύτητα (Ευρώπη και ΗΠΑ), διευκολύνοντας την υψηλότερη ζήτηση Aframax

Εν τω μεταξύ, 61 VLCC, 25 Aframax και 19 Suezmax μετέφεραν αργό από τη Βενεζουέλα στην Κίνα από τις 22 Οκτωβρίου έως τις 23 Οκτωβρίου

Εάν υλοποιηθεί το σενάριο 2 ή 3, αυτά τα δεξαμενόπλοια που δραστηριοποιούνται στο εμπόριο της Βενεζουέλας θα πρέπει να μεταναστεύσουν στο ιρανικό ή το ρωσικό εμπόριο.

➔ Η εύρεση εργασίας στο κύριο εμπόριο θα είναι δύσκολη

-Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μειώνουν τη συμμετοχή τους στο ρωσικό αργό & CPP εμπόριο, πιθανότατα από το φόβο της αυστηρότερης επιβολής του ανώτατου ορίου τιμών

-Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μειώνουν τη διαπραγμάτευση των ρωσικών Urals μετά την “παραβίαση του ανώτατου ορίου τιμών”, το μερίδιο της Ρωσίας και των κυρίαρχων επιχειρήσεων με χαμηλή φορολογία αυξάνεται

-Κινέζοι και κυρίαρχοι φορείς χαμηλής φορολόγησης κυριαρχούν στο Ιράν & Βενεζουέλας, με μέση ηλικία 20 ετών και στις δύο αγορές

Διαβάστε ακόμη:

Περιορισμούς στη ναυτιλία σκέφτεται να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο των κυρώσεών της στο ρωσικό πετρέλαιο, καθώς συνεχίζει να συζητά την εφαρμογή πλαφόν στις τιμές. Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, στο τραπέζι βρίσκεται μία απαγόρευση για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου από ευρωπαϊκά πλοία πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο που θα συμφωνηθεί. Πρόκειται για μέτρο που θα επηρεάσει την Ελλάδα, που όπως επισημαίνει και το Bloomberg, έχει τον μεγαλύτερο στόλο τάνκερ του κόσμου, με διαφορά. Υπενθυμίζεται ότι οι τρέχουσες κυρώσεις της Ε.Ε. για το πετρέλαιο, οι οποίες συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο, περιλαμβάνουν εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης, απαγόρευση της παροχής των υπηρεσιών που χρειάζονται για τη μεταφορά πετρελαίου (ασφάλιση, μεσιτεία και χρηματοδότηση) αλλά και εξαιρέσεις για τις παραδόσεις μέσω αγωγών. Αυτό το πακέτο πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τον Δεκέμβριο σε ό,τι αφορά το αργό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης και στις αρχές του 2023 για τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου. Η ναυτιλία αποκλείστηκε από το προηγούμενο πακέτο κυρώσεων έπειτα από πιέσεις από τα κράτη που έχουν συμφέροντα στη ναυτιλία, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου, κάτι που σημαίνει ότι τα πλοία που δεν εξαρτώνται από τις υπηρεσίες της Ε.Ε. θα μπορούσαν θεωρητικά να συνεχίσουν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο εκτός της Ένωσης. Εάν συμπεριληφθεί η ναυτιλία στο πακέτο, κλείνουν τυχόν «παραθυράκια» και ευθυγραμμίζεται το πλαφόν στις τιμές με εκείνο του G7, σημειώνει η πηγή του Bloomberg. Η Ε.Ε. θα πρέπει να αλλάξει τις προηγούμενες κυρώσεις της για να επιτρέψει στη ναυτιλία και τις υπηρεσίες να συνεχιστούν εντός ενός συμφωνημένου ανώτατου ορίου τιμών. Αυτές οι αλλαγές θα χρειαστούν την στήριξη και των 27 κρατών-μελών για να περάσουν. Άλλα μέλη του G-7, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, που έχει σημαντικά συμφέροντα στον ασφαλιστικό κλάδο, θα υιοθετήσουν παρόμοια μέτρα. Αρκετές λεπτομέρειες μένει ακόμη να διευθετηθούν, όπως η τιμή στην οποία θα τεθεί το πλαφόν. Τα περιοριστικά μέτρα που είχαν εγκριθεί προηγουμένως τίθενται σε ισχύ από τις 5 Δεκεμβρίου, αλλά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εμπορικές συναλλαγές πετρελαίου πολύ πριν από τότε, λόγω του χρόνου που απαιτείται για τη μίσθωση πλοίων και τη μεταφορά φορτίων στους προορισμούς τους. Οι χώρες της Ε.Ε. που κέρδισαν εξαιρέσεις για το πετρέλαιο που μεταφέρεται μέσω αγωγών είναι πιθανό να θέλουν να διασφαλίσουν ότι αυτές οι εξαιρέσεις θα παραμείνουν άθικτες, ενώ οι χώρες που εισάγουν μέσω θαλάσσης θα μπορούσαν να εγείρουν ανησυχίες για άνισους όρους ανταγωνισμού, σημειώνει το Bloomberg. Οι ναυτιλιακές χώρες θα μπορούσαν επίσης να αναζητήσουν τρόπους για να προστατεύσουν τις βιομηχανίες τους. Η Ουγγαρία έχει δηλώσει ότι δεν θα υποστηρίξει άλλες ενεργειακές κυρώσεις. Άλλωστε, όπως τονίζει το δημοσίευμα, παραμένει ασαφές πόσο αποτελεσματικό θα ήταν ένα καθεστώς πλαφόν στις τιμές, ιδιαίτερα αφού ορισμένοι από τους μεγαλύτερους αγοραστές της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, δεν έχουν συμφωνήσει να ενταχθούν σε αυτό.

Η ναυτιλία μπαίνει στο κάδρο των κυρώσεων για το ρωσικό πετρέλαιο

Περιορισμούς στη ναυτιλία σκέφτεται να επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο των κυρώσεών της στο ρωσικό πετρέλαιο, καθώς συνεχίζει να συζητά την εφαρμογή πλαφόν στις τιμές. Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, στο τραπέζι βρίσκεται μία απαγόρευση για τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου από ευρωπαϊκά πλοία πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο που θα συμφωνηθεί. Πρόκειται για μέτρο που θα επηρεάσει την Ελλάδα, που όπως επισημαίνει και το Bloomberg, έχει τον μεγαλύτερο στόλο τάνκερ του κόσμου, με διαφορά.

Υπενθυμίζεται ότι οι τρέχουσες κυρώσεις της Ε.Ε. για το πετρέλαιο, οι οποίες συμφωνήθηκαν τον Ιούνιο, περιλαμβάνουν εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης, απαγόρευση της παροχής των υπηρεσιών που χρειάζονται για τη μεταφορά πετρελαίου (ασφάλιση, μεσιτεία και χρηματοδότηση) αλλά και εξαιρέσεις για τις παραδόσεις μέσω αγωγών. Αυτό το πακέτο πρόκειται να τεθεί σε ισχύ τον Δεκέμβριο σε ό,τι αφορά το αργό πετρέλαιο που μεταφέρεται δια θαλάσσης και στις αρχές του 2023 για τα προϊόντα διύλισης πετρελαίου.

Η ναυτιλία αποκλείστηκε από το προηγούμενο πακέτο κυρώσεων έπειτα από πιέσεις από τα κράτη που έχουν συμφέροντα στη ναυτιλία, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας και της Κύπρου, κάτι που σημαίνει ότι τα πλοία που δεν εξαρτώνται από τις υπηρεσίες της Ε.Ε. θα μπορούσαν θεωρητικά να συνεχίσουν να μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο εκτός της Ένωσης.

Εάν συμπεριληφθεί η ναυτιλία στο πακέτο, κλείνουν τυχόν «παραθυράκια» και ευθυγραμμίζεται το πλαφόν στις τιμές με εκείνο του G7, σημειώνει η πηγή του Bloomberg.

Η Ε.Ε. θα πρέπει να αλλάξει τις προηγούμενες κυρώσεις της για να επιτρέψει στη ναυτιλία και τις υπηρεσίες να συνεχιστούν εντός ενός συμφωνημένου ανώτατου ορίου τιμών. Αυτές οι αλλαγές θα χρειαστούν την στήριξη και των 27 κρατών-μελών για να περάσουν. Άλλα μέλη του G-7, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, που έχει σημαντικά συμφέροντα στον ασφαλιστικό κλάδο, θα υιοθετήσουν παρόμοια μέτρα.

Αρκετές λεπτομέρειες μένει ακόμη να διευθετηθούν, όπως η τιμή στην οποία θα τεθεί το πλαφόν. Τα περιοριστικά μέτρα που είχαν εγκριθεί προηγουμένως τίθενται σε ισχύ από τις 5 Δεκεμβρίου, αλλά θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις εμπορικές συναλλαγές πετρελαίου πολύ πριν από τότε, λόγω του χρόνου που απαιτείται για τη μίσθωση πλοίων και τη μεταφορά φορτίων στους προορισμούς τους.

Οι χώρες της Ε.Ε. που κέρδισαν εξαιρέσεις για το πετρέλαιο που μεταφέρεται μέσω αγωγών είναι πιθανό να θέλουν να διασφαλίσουν ότι αυτές οι εξαιρέσεις θα παραμείνουν άθικτες, ενώ οι χώρες που εισάγουν μέσω θαλάσσης θα μπορούσαν να εγείρουν ανησυχίες για άνισους όρους ανταγωνισμού, σημειώνει το Bloomberg. Οι ναυτιλιακές χώρες θα μπορούσαν επίσης να αναζητήσουν τρόπους για να προστατεύσουν τις βιομηχανίες τους. Η Ουγγαρία έχει δηλώσει ότι δεν θα υποστηρίξει άλλες ενεργειακές κυρώσεις.

Άλλωστε, όπως τονίζει το δημοσίευμα, παραμένει ασαφές πόσο αποτελεσματικό θα ήταν ένα καθεστώς πλαφόν στις τιμές, ιδιαίτερα αφού ορισμένοι από τους μεγαλύτερους αγοραστές της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, δεν έχουν συμφωνήσει να ενταχθούν σε αυτό.

Κόμβος παράνομης διακίνησης ρωσικού πετρελαίου η Ελλάδα!

Κόμβος παράνομης διακίνησης ρωσικού πετρελαίου η Ελλάδα!

Η Δύση έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία, αλλά το ρωσικό πετρέλαιο συνεχίζει να ρέει προς την Ευρώπη μέσω κρυφών θαλάσσιων οδών, αναφέρει σε δημοσίευμά του το NIKKEΙ Asia που υποστηρίζει ότι με μεθόδους γεωεντοπισμού έχει καταγράψει τουλάχιστον 175 μεταφορές στα ανοικτά των ελληνικών ακτών με τάνκερ από τη Ρωσία.

«Ανάλυση του Nikkei», σημειώνει το δημοσίευμα, «διαπίστωσε ότι στους έξι μήνες από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, 41 πλοία πραγματοποίησαν μεταφορά πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο στα ανοικτά των ακτών της Ελλάδας με δεξαμενόπλοια που έφυγαν από τη Ρωσία και αργότερα έφτασαν σε ευρωπαϊκά λιμάνια. Πέρυσι υπήρχε μόνο ένα τέτοιο καράβι», σχολιάζει και προσθέτει:

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαγορεύσουν πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου από το τέλος του έτους, αλλά οι εταιρείες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο ήδη αντιμετωπίζουν έντονες αντιδράσεις. Η μεταφορά πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο στη θάλασσα για να κρύψει την προέλευσή του μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και μετά την έναρξη του εμπάργκο πετρελαίου».

Το Nikkei Asia δημοσιεύει επίσης την μαρτυρία Έλληνα κατοίκου o οποίος αναφέρει: «Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος ατυχημάτων που προκαλούν διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα. Τα καυσαέρια και τα σκουπίδια που εκπέμπονται από πετρελαιοφόρα είναι επίσης πρόβλημα, προκαλώντας προβλήματα τόσο στην αλιεία όσο και στην τουριστική βιομηχανία», δήλωσε ο κάτοικος της περιοχής Θαλής Λαδακάκης. Ο 55χρονος άνδρας είπε ότι ο αριθμός των δεξαμενόπλοιων έχει αυξηθεί από τότε που ξεκίνησε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου.

Πού πάει το πετρέλαιο;

Για να εξετάσει τη θαλάσσια μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, το Nikkei χρησιμοποίησε δεδομένα από τη βρετανική εταιρεία δεδομένων Refinitiv για να δει πού πήγαν τα δεξαμενόπλοια που έφυγαν από τα ρωσικά λιμάνια, ξεκινώντας στις 24 Φεβρουαρίου, και ποια πλοία επικοινώνησαν μαζί τους.

Έσοδα - ρεκόρ για τον Πούτιν από το ρωσικό πετρέλαιο

Η έρευνα κατέγραψε ύδατα ανοιχτά των ακτών της Μεσογείου στην Ελλάδα, όπου πραγματοποιούνται συχνά μεταφορές από πλοίο σε πλοίο. Τα σήματα του Automatic Identification System (AIS) από τα δεξαμενόπλοια παρακολουθήθηκαν για τον εντοπισμό των διαδρομών τους. Οι αλλαγές στο βύθισμα των καραβιών -η απόσταση από την ίσαλο γραμμή μέχρι τον πυθμένα του κύτους, η οποία αυξάνεται όταν ένα πλοίο είναι βαριά φορτωμένο -ελέγχθηκαν επίσης για να προσδιοριστεί ο αριθμός των μεταφορών από πλοίο σε πλοίο.

Κατά τη διάρκεια των έξι μηνών έως τις 22 Αυγούστου, η Nikkei επιβεβαίωσε 175 μεταφορές στα ανοικτά των ελληνικών ακτών με τάνκερ από τη Ρωσία. Υπήρξαν μόνο εννέα τέτοιες αντίστοιχες μεταφορές κατά την ίδια περίοδο πέρυσι. Τα στοιχεία της Refinitiv δείχνουν ότι η Ρωσία εξήγαγε 23,86 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου για μεταφορές από πλοίο σε πλοίο ανοιχτά της Ελλάδας. Την ίδια περίοδο πέρυσι, αποστέλλονταν 4,34 εκατομμύρια βαρέλια για παρόμοιες μεταφορές.

Το ερώτημα είναι πού πήγαν τα δεξαμενόπλοια που παρέλαβαν το πετρέλαιο αφού ανέλαβαν τα φορτία τους.

Το Nikkei παρακολούθησε τα δρομολόγια των πλοίων, επιβεβαιώνοντας ότι 89 δεξαμενόπλοια έφτασαν σε λιμάνια, ενώ μόλις τρεις τέτοιες κλήσεις έγιναν πέρυσι. Από αυτούς, οι 41 έφτασαν σε λιμάνια της Ελλάδας, του Βελγίου και αλλού στην Ευρώπη. Μόνο ένα δεξαμενόπλοιο το έκανε πέρυσι.

Δύο δεξαμενόπλοια πραγματοποίησαν επισκέψεις σε λιμάνια στη Βρετανία, η οποία είναι ένθερμος υποστηρικτής των οικονομικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Η έρευνα ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν τα ύδατα κοντά στην Ελλάδα ως κόμβος για τις αποστολές πετρελαίου μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης.

Το Nikkei ανέλυσε επίσης αποστολές πετρελαίου που έφτασαν στη Βρετανία τον Ιούνιο. Χρησιμοποιώντας τη διαδρομή της Refinitiv και τα δεδομένα, καθώς και δορυφορικές εικόνες από την αμερικανική εταιρεία Planet Labs.

Το Nikkei διαπίστωσε ότι ένα δεξαμενόπλοιο με σημαία Μάλτας που ανέλαβε πετρέλαιο στα ανοικτά των ελληνικών ακτών από δύο δεξαμενόπλοια που έφυγαν από ρωσικά λιμάνια έφτασε στο Immingham, στην ανατολική Βρετανία, την 4 Ιουνίου.

Τα αρχεία της ευρωπαϊκής εταιρείας ενεργειακών ερευνών Kpler δείχνουν ότι το δεξαμενόπλοιο μετέφερε 300.000 βαρέλια πετρελαίου που παρήγαγε η ρωσική κρατική εταιρεία παραγωγής πετρελαίου Rosneft.

Ο οίκος εμπορίας εμπορευμάτων Trafigura με έδρα την Ελβετία μεσολάβησε και πούλησε το πετρέλαιο στον όμιλο Prax, έναν βρετανικό χονδρέμπορο πετρελαίου μεσαίου μεγέθους.

Το Nikkei επισκέφτηκε τα κεντρικά γραφεία του ομίλου στη Βρετανία και ζήτησε πληροφορίες για τη συναλλαγή.

Η εταιρεία απάντησε, λέγοντας: «Το διυλιστήριο πετρελαίου Prax Lindsey δεν μπορεί να σχολιάσει επιχειρησιακά ευαίσθητες πληροφορίες για μεμονωμένες αποστολές. Συνεργαζόμαστε στενά με την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου και μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι συμμορφωνόμαστε πλήρως με όλες τις σχετικές κυρώσεις».

Απαντώντας σε μια ερώτηση μέσω email, η Trafigura είπε: «Συνεργαζόμαστε ανοιχτά και τακτικά με τους πελάτες μας και τις αρμόδιες κυβερνήσεις για να κατανοήσουμε τις απαιτήσεις τους και να διασφαλίσουμε ότι παρέχουμε υλικό που πληροί αυτές τις απαιτήσεις».

Η Rosneft δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.

Οι μεταφορές πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο είναι αρκετά συνηθισμένες. Τέτοιες μεταφορές χρησιμοποιούνται μερικές φορές για την ενοποίηση των αποστολών πετρελαίου σε μεγαλύτερα δεξαμενόπλοια, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα σε διαδρομές μεγάλων αποστάσεων. Το πετρέλαιο μερικές φορές αλλάζει χέρια μετά την αναχώρηση ενός δεξαμενόπλοιου από το λιμάνι. Σε αυτές τις περιπτώσεις, γίνεται πιο δύσκολο να προσδιοριστεί από πού προέρχεται το πετρέλαιο.

Οι χώρες απαιτούν από τους εισαγωγείς να αναφέρουν τον τόπο προέλευσης του φορτίου τους στις τελωνειακές αρχές. Ωστόσο, ο Yutaka Tsurusaki, ένας Ιάπωνας δικηγόρος που γνωρίζει το ναυτικό δίκαιο, είπε, «ορισμένες εταιρείες δίνουν ψευδώς την τοποθεσία της μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο ως τόπο προέλευσης για να κρύψουν από πού προέρχεται το πετρέλαιο».

«Η ροή πετρελαίου πρέπει να παρακολουθείται από τις λιμενικές αρχές, ακόμη και αν μεταφέρεται επανειλημμένα από πλοίο σε πλοίο. Θα πρέπει να έχουν ένα άνευ προηγουμένου επίπεδο εμπειρίας και γνώσης», δήλωσε η αναλύτρια της Lloyd’s List Intelligence, Michelle Wiese Bockmann.

Ο Julien Mathonniere, οικονομολόγος της αγοράς πετρελαίου στην Energy Intelligence Group, είπε: «Εάν ανακατεύετε τα διαφορετικά πετρέλαια μέσω μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο, κανείς δεν μπορεί να εντοπίσει την προέλευση τους. Μπορείτε να κρύψετε την προέλευση και να συνεχίσετε να πουλάτε ρωσικό πετρέλαιο. ενώ το ανακατεύουμε με άλλο πετρέλαιο».

Στην οδηγία του για το 2020 προς τις ναυτιλιακές εταιρείες, το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τις προέτρεψε να είναι επιφυλακτικές για παραπλανητικές πρακτικές, λέγοντας ότι «οι μεταφορές από πλοίο σε πλοίο χρησιμοποιούνται συχνά για την αποφυγή κυρώσεων αποκρύπτοντας την προέλευση ή τον προορισμό του κρυφά μεταφερόμενου πετρελαίου , άνθρακα και άλλων υλικών».

Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της Ελλάδας δήλωσε στο Nikkei: «Οι μεταφορές από πλοίο σε πλοίο, που πραγματοποιούνται σε διεθνή ύδατα, παρακολουθούνται από τις τοπικές λιμενικές αρχές μέσω του συστήματος AIS σε πραγματικό χρόνο. Σε περίπτωση παραβίασης, όπως η είσοδος των σκαφών στα ελληνικά χωρικά ύδατα, κινείται η διαδικασία για την επιβολή νόμιμων κυρώσεων».

Τα χωρικά ύδατα στην ανατολική Ελλάδα εκτείνονται σε απόσταση  11 χλμ. από την ακτογραμμή, στο ήμισυ της συνηθισμένης απόστασης, λόγω των τεταμένων σχέσεων με την Τουρκία.

Το υπουργείο αναφέρει ότι τα σημεία μεταφοράς από πλοίο σε πλοίο στον Λακωνικό Κόλπο είναι «εκτός των χωρικών του υδάτων».

Η κυβέρνηση αγνοεί τις τοπικές ανησυχίες, υποστηρίζοντας ότι οι μεταφορές πετρελαίου πραγματοποιούνται εκτός της δικαιοδοσίας της.

Ο Σταύρος Αραχωβίτης, βουλευτής (ΣΥΡΙΖΑ) του ελληνικού κοινοβουλίου του οποίου η εκλογική περιφέρεια βρίσκεται κοντά στον κόλπο, διαμαρτύρεται: «Η κυβέρνηση μπορεί να μην ενεργήσει μέχρι να συμβεί κάποιο ατύχημα, ακόμα κι αν προτείνω το κλείσιμο του Λακωνικού Κόλπου στο κοινοβούλιο».

Η οικονομική και πολιτική δύναμη της μεγάλης ναυτιλιακής βιομηχανίας της Ελλάδας μπορεί να εξηγήσει την αργή αντίδραση της κυβέρνησης».