ΑΠΕ: Επιπλέον εγγυήσεις και μεγαλύτερη ιδιωτική συμμετοχή ζητούν τώρα οι τράπεζες
Πρόσθετες και πολύ δεσμευτικές εγγυήσεις από τους επενδυτές ΑΠΕ ζητούν πλέον οι τράπεζες.
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μεταβάλλουν ριζικά τον τρόπο χρηματοδότησης των νέων λόγω του ρίσκου των περικοπών που επιβάλλει το ΥΠΕΝ στο πρόγραμμα μέχρι το 2030.
«Εδώ και λίγο καιρό, σημαντική παράμετρος στη χρηματοδότηση των τραπεζών για έργα ΑΠΕ, είναι οι περικοπές της πράσινης ηλεκτροπαραγωγής» μας λέει στέλεχος συστημικής τράπεζας.
Είναι φανερό ότι οι τράπεζες αναγνωρίζουν την αβεβαιότητα που δημιουργείται στην αγορά των ΑΠΕ και την ενσωματώνουν στη χρηματοδότηση μιας επένδυσης ΑΠΕ.
«Δεν τίθεται προς ώρας ζήτημα αναστολής χρηματοδοτήσεων, ωστόσο, η κάθε επένδυση εξετάζεται ανά περίπτωση και τα μέτρα που λαμβάνονται αντιστοιχούν στο προφίλ του κάθε επενδυτή» μας διευκρινίζει ο ίδιος μπανκιέρης.
Δανειοδοτήσεις πάνω από 9 δις ως το 2028
Τα επενδυτικά έργα στον τομέα της Ενέργειας που θα χρηματοδοτήσουν οι ελληνικές τράπεζες, θα ξεπεράσουν τα 9 δισ. ευρώ την περίοδο 2024 – 2028.
Οι ελληνικές τράπεζες έχουν ένα επιπλέον ισχυρό επενδυτικό ατού, όπως διαπιστώνεται κατά τις επαφές τους με τους επενδυτές, αφού έχουν αυξήσει σημαντικά τα δανειακά χαρτοφυλάκιά τους στην Ενέργεια και κατευθύνουν τα νέα δάνεια με αυξανόμενο ρυθμό στις ανανεώσιμες πηγές.
Τώρα όμως θα εγγράφουν μεγαλύτερες εγγυήσεις.
Δεδομένο ότι το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι αυξημένο, αφού η Ελλάδα θα είναι μελλοντικά περιφερειακό ενεργειακό επίκεντρο, διοχετεύοντας στην ΕΕ καθαρή ενέργεια.
Όπως λέει μεγαλοστέλεχος του Corporate & Investment Banking «στην Ελλάδα γίνεται μεγάλο βήμα για τη μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο για να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή εξάρτηση αλλά και ο περιφερειακός ενεργειακός ανταγωνισμός.
Τα επενδυτικά έργα στον τομέα της Ενέργειας υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν τα 8,3 δισ. σε βάθος τριετίας.
Οι τράπεζες είναι σε θέση να στηρίξουν χρηματοδοτικά την ενεργειακή μετάβαση τόσο από άποψη ρευστότητας, όσο και κεφαλαίων.
Το πολύ θετικό στην τρέχουσα συγκυρία είναι οι πόροι του RRF που δίνουν μία πρωτοφανή ευκαιρία μέσω του Πράσινου Πυλώνα, στον σχεδιασμό και υλοποίηση έργων ενέργειας με τις τράπεζες να έχουν συμβάλλει καταλυτικά και αποτελεσματικά στην απαιτητική άσκηση της απορρόφησης των πόρων του Ταμείου από τους επενδυτές.
Σε συνδυασμό και με τα αναπτυξιακά προγράμματα των EAT και EIB που υποστηρίζουν την πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων επιταχύνεται η εθνική προσπάθεια για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας».
Ενεργειακά έργα σε εξέλιξη που χρηματοδοτούνται από τράπεζες
Ποιοι είναι όμως οι ενεργειακοί τομείς και τα έργα που δανειοδοτούνται από τις τράπεζες;
Έργα ΑΠΕ: Το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο παραγόμενο ενεργειακό μείγμα της χώρας ξεπέρασε το 48% στο τέλος του 2023.
Πληθώρα έργων ΑΠΕ έχουν υλοποιηθεί, ακόμα περισσότερα είναι στο πλάνο ενώ αναμένεται να ξεκινήσει και η έρευνα για την κατασκευή πιλοτικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων στις ελληνικές θάλασσες. Είναι σε εξέλιξη η κατασκευή του μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Ευρώπη ισχύος 550MW στην περιοχή της Πτολεμαΐδας από τη ΔΕΗ Ανανεώσιμες, προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα, η Τράπεζα υποστηρίζει χρηματοδοτικά και έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος 1GW και προϋπολογισμού περίπου 750 εκατ. που υλοποιεί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε συνεργασία με την RWE.
Έργα Αποθήκευσης Ενέργειας: H ανάπτυξη των ΑΠΕ συναρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα ανάπτυξης συστημάτων αποθήκευσης με ικανοποιητική δυναμικότητα για την καλύτερη αξιοποίηση και απορρόφηση της πλεονάζουσας ενέργειας και την ευστάθεια του συστήματος. Η υλοποίηση αυτών των έργων είναι καίριας σημασίας για την Ελλάδα και ήδη βλέπουμε το επενδυτικό ενδιαφέρον να εστιάζει στα έργα αποθήκευσης ενέργειας, είτε αυτά αφορούν μπαταρίες/συσσωρευτές ενέργειας είτε σταθμούς αποθήκευσης και συστήματα αντλησοταμίευσης. Ήδη χρηματοδοτείται ο σταθμός αντλησοταμίευσης στην Αμφιλοχία συνολικού προϋπολογισμού 750 εκατ. των οποίων τα 500 εκατ. προέρχονται από τραπεζικό δανεισμό. Πρόκειται για καινοτόμα χρηματοδοτική συναλλαγή που καταδεικνύει ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν την τεχνογνωσία να σχεδιάζουν και να υλοποιούν σύνθετες και πρωτοποριακές συναλλαγές.
Έργα υποδομών δικτύου: H αναβάθμιση των δικτύων και η συνδεσιμότητα αυτών είναι επίσης μέγιστης σημασίας για να μπορούν να υποστηρίξουν όλο το φάσμα της ηλεκτροπαραγωγής. Η ανάπτυξη έξυπνων δικτύων και η διασύνδεση των ελληνικών νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο θα επιτρέψουν ένα πιο αξιόπιστο και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα. Υλοποιούνται πολλά έργα αναβάθμισης σε διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και διάφορα στάδια εξέλιξης που αφορούν σε έργα ανάπτυξης και επέκτασης δικτύου, ενίσχυσης, αντικατάστασης, ανακαίνισης δικτύου και εκσυγχρονισμού υποδομών.
Έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης: Βρίσκεται σε εξέλιξη το σημαντικό έργο ΑΡΙΑΔΝΗ για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, συνολικού προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 400 εκατ. είναι δανειακά κεφάλαια. Επίσης, αρκετά έργα διεθνών διασυνδέσεων μελετώνται για να ξεκινήσουν στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον και έχουν πάρει το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όπως, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, GREGY (Ελλάδα – Αίγυπτος), ο αγωγός EastMed και άλλα. Με αυτά τα έργα η Ελλάδα θα είναι σε θέση να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο με τη δυνατότητα εξαγωγής ενέργειας σε ανταγωνιστικό κόστος.
Έργα Φυσικού αερίου (μεταβατικό καύσιμο): Υλοποιούνται έργα επέκτασης του δικτύου φυσικού αερίου και στη Δυτική Ελλάδα. Το σημαντικό έργο FSRU στην Αλεξανδρούπολη, καθώς και νέα εργοστάσια φυσικού αερίου είναι μερικά από τα έργα που είναι σε εξέλιξη και θα τεθούν σε λειτουργία στο άμεσο μέλλον. Η κατασκευή εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο, όπως το CCGT στην Κομοτηνή συνολικού προϋπολογισμού 325 εκατ. ευρώ, της ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ στη Βοιωτία ύψους 300 εκατ. και το CCGT στην Αλεξανδρούπολη εκτιμώμενου ύψους 400 εκατ. ευρώ είναι μερικά από τα σημαντικά έργα φυσικού αερίου. Επίσης, η χρηματοδότηση ύψους €580 εκ. στη ΔΕΠΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ για την, μεταξύ άλλων, ανάπτυξη των δικτύων φυσικού αερίου σε όλη την Ελλάδα, καθώς και η συγχρηματοδότηση ύψους 680 εκατ. ευρώ στη ΔΕΣΦΑ για την υποστήριξη του προγράμματος ανάπτυξης της εταιρείας, καταδεικνύει το γεγονός ότι οι όροι χρηματοδότησης που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες είναι ελκυστικοί και για τους διεθνείς επενδυτές, δεδομένης της ιδιοκτησιακής σύνθεσης των εταιρειών αυτών και της επιλογής τους να αντλήσουν κεφάλαια από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
Η ανάλυση που κάνουν οι τραπεζίτες
Η ανάλυση των τραπεζών περιλαμβάνει ένα ευρύ πλέγμα σεναρίων από worst case scenario, μέχρι το καλύτερο. Αναφορικά με τη σειρά εσόδων του πάρκου κατά την περίοδο λειτουργίας του μέχρι και την αποπληρωμή της δανειακής σύμβασης, λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα προκειμένου να αντισταθμίσουν το ρίσκο των περικοπών αλλά και συνολικότερα τα ρίσκα που συνεπάγεται η σημερινή κατάσταση της αγοράς.
«Όσο καλύτερα ξέρουμε τους φορείς των έργων τόσο λιγότερους περιορισμούς βάζουμε άρα η κρίσιμη παράμετρος για τη χρηματοδότηση που θα επιλεχθεί είναι η ανθεκτικότητα του έργου με οικονομικούς όρους. Ως προς τα μέτρα που προκρίνονται για την ώρα αυτά εκτείνονται από συμφωνίες καλής πίστης μέχρι ισχυρότερες δεσμεύσεις ως προς τους όρους δανεισμού που και πάλι αυτά εξετάζονται ανά περίπτωση» μας αναλύει χαρακτηριστικά ο τραπεζίτης.
Οι δεσμεύσεις αφορούν στην αυστηροποίηση των δεικτών χρηματοδότησης αλλά και στην συμπερίληψη μιας ορισμένης εταιρικής εγγύησης στη τελική συμφωνία που υπογράφεται μεταξύ επενδυτή και τράπεζας.
«Προς το παρόν δεν εξετάζεται η αλλαγή των συντελεστών χρηματοδότησης ωστόσο παραμένει στο τραπέζι όταν πλέον το τοπίο με τις περικοπές θα έχει ξεκαθαρίσει με την οριστικοποίηση του σχετικού πλαισίου. Αυτό πρακτικά θα σημαίνει μεγαλύτερη συμμετοχή ίδιων κεφαλαίων από τον επενδυτή προς αντιστάθμιση ενός δεδομένου ρίσκου που επηρεάζει τις ροές εσόδων της επένδυσης μακροπρόθεσμα» συνεχίζει ο ανώτατος τρπεζικός.
Πως αντιμετωπίζουν το θέμα οι επιχειρηματίες των ΑΠΕ; «οι όροι δανειοδότησης δυσχεραίνουν για τους μικρότερους παίκτες της αγοράς, δεδομένου ότι έχουν μικρότερα περιθώρια ευελιξίας έναντι μεγαλύτερων εταιρειών που την ίδια στιγμή έχουν την δυνατότητα και μέσα από άλλες δραστηριότητες στο χαρτοφυλάκιό τους, να διατηρούν ένα σταθερό και αξιόπιστο πιστωτικό προφίλ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για πρόσθετες χρηματοδοτήσεις» μας λέει έλληνας που έχει επενδύσει πολλά σε ηλιακά πάνελ.
Υπάρχει όμως ζήτημα με τους ξένους επενδυτές, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα, δείχνουν να φρενάρουν την είσοδο τους στην ελληνική αγορά, βλέποντας πως αλλάζει η κατάσταση.
«Πρώτα θα δούμε και θα ελέγξουμε και στη συνέχεια θα προχωρήσουμε σε επενδυτικές κινήσεις» λένε χαρακτηριστικά ενώ μέχρι σήμερα έτρεχαν να επενδύσουν χωρίς πολλά-πολλά.
Οι ΑΠΕ επιδοτούν το υδρογόνο
Την χρηματοδότηση της παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου και βιομεθανίου και μέσω του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) προγραμματίζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Ήδη έχει αποφασιστεί να διατεθούν ως επιδότηση 75 εκατομμύρια ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης για την ανάπτυξη πιλοτικών πρότζεκτ «πράσινου» υδρογόνου ή βιομεθανίου.
Εκτός από τα ευρωπαϊκά κονδύλια, το ΥΠΕΝ μελετάει να αξιοποιήσει εθνικούς πόρους μέσω του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ, της τάξης των 20-30 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία θα διατεθούν με την λογική «first in first out», δηλαδή όποιος επενδυτής «τρέξει» ταχύτερα, θα λάβει και χρηματοδότηση.
Το σχήμα επιδότησης θα διαρκέσει έως και 10 χρόνια και το ΥΠΕΝ θα κινηθεί όσο γίνεται πιο προσεκτικά, ώστε το όποιο οικονομικό «αποτύπωμα» της στήριξης να μην εκτραχυνθεί σε μια πορεία και επιβαρύνει αρνητικά τον συνολικό «ενεργειακό λογαριασμό» της «πράσινης» μετάβασης.
Από την άποψη αυτή, θα φανεί στην πορεία αν οι επιδοτήσεις κατορθώσουν να καλύψουν δυναμικότητα έργων αντίστοιχη με τον νέο στόχο του ΕΣΕΚ που έχει προσδιοριστεί στα 300 MW από 600 MW πριν.
Το υδρογόνο, ως λιγότερη ώριμη τεχνολογία και με μεγαλύτερα κόστη, θα χρειαστεί πιο «γενναιόδωρο» σχήμα στήριξης σε σχέση με το υδρογόνο και επομένως, όπως εκφράζουν αρμόδιες πηγές του ΥΠΕΝ, δεν είναι δεδομένο ότι τα συνολικά διαθέσιμα κεφάλαια θα επαρκέσουν για ένα χαρτοφυλάκιο έργων της τάξης των 300 MW.
Στην περίπτωση του βιομεθανίου, τα πράγματα είναι πιο απλά, αφού πρόκειται για πιο ώριμη τεχνολογία και μικρότερης κλίμακας έργα και επομένως τα κεφάλαια που θα διατεθούν θα αποτελέσουν ένα ισχυρό στήριγμα για την ανάπτυξη της παραγωγής σε μεγαλύτερα μεγέθη.
«Το ΥΠΕΝ εξετάζει την χορήγηση επιδότησης σε αγρότες και κτηνοτρόφους για τη συλλογή και μεταφορά της πρώτης ύλης, φιλοδοξώντας έτσι να αντιμετωπίσει ένα από τα κυριότερα προβλήματα του κλάδου είναι αυτό της πρώτης ύλης» μας λένε από το Υπουργείο.
Το μέτρο εστιάζει κύρια στις κτηνοτροφικές μονάδες και έχει συζητηθεί να περιληφθεί στο επικείμενο νομοσχέδιο για το ρυθμιστικό πλαίσιο του υδρογόνου και του βιομεθανίου που βρίσκεται υπό επεξεργασία.
Η πρόθεση του ΥΠΕΝ είναι να εξοικονομήσει τα κεφάλαια για την επιδότηση της συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων από την άρση της προσαύξησης στις τιμές των μονάδων βιοαερίου κατά 25% επί της τιμής αναφοράς. Το μέτρο τέθηκε σε ισχύ πέρυσι προς αντιμετώπιση των προβλημάτων βιωσιμότητας του κλάδου.
Η προσαύξηση ισχύει για μονάδες που βρίσκονται σε δοκιμαστική φάση ή εν λειτουργία με «option» παράτασης βάσει των συνθηκών της αγοράς, που ενδεχόμενα, όπως προαναφέρθηκε, τελικά να μην γίνει προκειμένου να επιδοτηθεί η συλλογή και μεταφορά των αποβλήτων.
Η διασφάλιση της πρώτης ύλης για την παραγωγή βιομεθανίου αποτελεί κρίσιμη παράμετρο στο όλο εγχείρημα, πράγμα που έχει μεταφέρει ο αρμόδιος σύνδεσμος (ΕΣΠΑΒ) σε διαβουλεύσεις με το Υπουργείο, ένα πλαίσιο κινητροδότησης προς την κτηνοτροφική αλυσίδα, μέσω μιας επιδότησης στη συλλογή και μεταφορά, εκτιμάται ότι θα διαμορφώσει το πλαίσιο ώστε τα απόβλητα να διατίθενται προς αξιοποίηση από τις μονάδες βιομεθανίου κι όχι να καταλήγουν ανεκμετάλλευτα στη φύση, όπως συμβαίνει κατά κύριο λόγο σήμερα.
